عناصر و اعداد اتمی و جرمی
اتمها
ذراتي هستند
كه از يك هسته
و تعدادي الکترون
قرار گرفته در
اطراف هسته
تشكيل شدهاند.
هستهها از
ذراتي به نام
پروتون و
نوترون كه به
آنها نوكلئون
ميگويند،
تشكيل شدهاند.
بار الکترون
منفي و برابر 
و
بار پروتون
مثبت و برابر 
است.
نوترونها
ذراتي بيبار
و خنثي هستند.
بار الکترون ها
و پروتون ها
از نظر اندازه
(قدرمطلق)
برابر است،
اما از نظر
علامت قرينه
هم است. بار الکترون
بعنوان واحد
بار منفي و
بار پروتون بعنوان
واحد بار مثبت
در نظر گرفته
ميشود. به
تعداد پروتون هاي
هستهي يك
اتم، عدد اتمي
(Z)
گفته ميشود.
به مجموع
تعداد پروتون ها
و نوترون هاي
هستهي يك
اتم، عدد جرمي
(A)
گويند. خواص
شيميايي اتمها
توسط تعداد
پروتونهاي
هستهي آن
تعيين ميشود.
اتمها با
تعداد پروتون هاي
برابر خواص
شيميايي
يكسان دارند و
خواص شيميايي
متفاوتي با
اتمهايي كه
تعداد پروتون هاي
متفاوتي
دارند، نشان
ميدهند. هر
عنصر از اتم
ها با تعداد پروتون به
خصوصي تشكيل
شده و خواص
شيميايي
بخصوصي دارد.
عناصر را ميتوان
با نام يا
نماد شيميايي
آنها مشخص
كرد. خوب است
كه با نام و
نماد و عدد
اتمي عناصر در
ادامه آمده
آشنا باشيم.
|
نام عنصر |
نماد |
Z |
نام عنصر |
نماد |
Z |
نام عنصر |
نماد |
Z |
نام عنصر |
نماد |
Z |
|
هیدروژن |
H |
1 |
پتاسیم |
K |
19 |
روبیدیم |
Rb |
37 |
طلا |
Au |
79 |
|
هلیم |
He |
2 |
کلسیم |
Ca |
20 |
استرانسیم |
Sr |
38 |
جیوه |
Hg |
80 |
|
لیتیم |
Li |
3 |
اسکاندیم |
Sc |
21 |
مولیبدن |
Mo |
42 |
تالیم |
Tl |
81 |
|
بریلیم |
Be |
4 |
تیتانیم |
Ti |
22 |
پالادیم |
Pd |
46 |
سرب |
Pb |
82 |
|
بور |
B |
5 |
وانادیم |
V |
23 |
نقره |
Ag |
47 |
بیسموت |
Bi |
83 |
|
کربن |
C |
6 |
کروم |
Cr |
24 |
کادمیم |
Cd |
48 |
پلونیم |
Po |
84 |
|
نیتروژن |
N |
7 |
منگنز |
Mn |
25 |
ایندیم |
In |
49 |
استاتین |
At |
85 |
|
اکسیژن |
O |
8 |
آهن |
Fe |
26 |
قلع |
Sn |
50 |
رادون |
Rn |
86 |
|
فلوئور |
F |
9 |
کبالت |
Co |
27 |
آنتیموان |
Sb |
51 |
فرانسیم |
Fr |
87 |
|
نئون |
Ne |
10 |
نیکل |
Ni |
28 |
تلوریم |
Te |
52 |
رادیم |
Ra |
88 |
|
سدیم |
Na |
11 |
مس |
Cu |
29 |
ید |
I |
53 |
اکتینیم |
Ac |
89 |
|
منیزیم |
Mg |
12 |
روی |
Zn |
30 |
زنون |
Xe |
54 |
اورانیوم |
U |
92 |
|
آلومینیوم |
Al |
13 |
گالیم |
Ga |
31 |
سزیم |
Cs |
55 |
|
|
|
|
سیلیسیم |
Si |
14 |
ژرمانیم |
Ge |
32 |
باریم |
Ba |
56 |
|
|
|
|
فسفر |
P |
15 |
آرسنیک |
As |
33 |
لانتانیم |
La |
57 |
|
|
|
|
گوگرد |
S |
16 |
سلنیم |
Se |
34 |
سریم |
Ce |
58 |
|
|
|
|
کلر |
Cl |
17 |
برم |
Br |
35 |
تنگستن |
W |
74 |
|
|
|
|
آرگون |
Ar |
18 |
کریپتون |
Kr |
36 |
پلاتین |
Pt |
78 |
|
|
|
عدد اتمی
در سمت چپ و
پایین و عدد
جرمی در سمت چپ
و بالای نماد
شیمیائی مشخص
می شوند.
بعبارتی یک
اتم یا عنصر
می تواند
بصورت 
نمايش
داده شود که Z,X
و A بترتیب نماد
شيميايي
عنصر، عدد
اتمی و عدد
جرمی هستند و
هر 
بخصوص
متناظر با یک 
بخصوص است.
مثال: در
اتم 
چند
پروتون و چند
نوترون
داریم؟
حل:
تعداد پروتونها همان عدد اتمی است که سمت چپ و پایین نماد شیمیائی نوشته شده و برابر 9 است. عددی که در در سمت چپ و بالای نماد شیمیائی نوشته شده عدد جرمی است که مجموع تعداد پروتون ها و نوترون ها است و با کم کردن تعداد پروتونها از آن تعداد نوترونها نتیجه می شود. پس تعداد نوترونها برابر 19-9=10 است.
*****
تمرین: جدول بعدی را کامل کنید.
|
نام عنصر |
تعداد پروتونها (Z) |
تعداد نوترونها |
عدد جرمی (A) |
نماد ( |
|
اکسیژن |
8 |
? |
? |
|
|
؟ |
? |
? |
? |
|
|
آهن |
26 |
30 |
? |
? |
|
طلا |
79 |
? |
197 |
? |
*****
اتمهای
یک عنصر در
تعداد
پروتونها
حتما یکسان
هستند، اما در
تعداد
نوترونها
ممکن است متفاوت
باشند. به
اتمهایی که
تعداد پروتون
برابر اما
تعداد نوترون
متفاوت
دارند،
ایزوتوپ می گویند.
بعنوان مثال
اتمهای 
و 
تعداد
پروتون برابر
اما تعداد
نوترون متفاوت
دارند و
ایزوتوپ های
همدیگر و عنصر
اکسیژن محسوب
می شوند.
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
**************************************************
سایت: www.youngchemist.com
مولف: محمد شاهی
نظرات، پیشنهادات و انتقادات: chemistry.shahi@gmail.com
**************************************************
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||