الکلها
در
صورتیکه
هیدروژن
آلکانها را با
گروه 
تعویض
کنیم، الکلها
را بدست می آوریم.
در واقع
الکلها
ترکیبات آلی
اکسیژنداری
هستند که گروه
عاملی (هیدروکسی)
را بصورت متصل
به یک کربن
سیر شده (بدون
پیوند پای)
دارند. الکلها
آلکانول نیز
نامیده می شوند.
بعبارتی
الکلها با
پسوند اُل
مشخص می شوند.
ممکن است بیش
از یک عامل
الکلی در
ترکیب حضور
داشته باشد که
در اینصورت
تعداد آنها قبل
از پسوند اُل
مشخص می شود.
بعبارتی
الکلهایی که
دو، سه و ... گروه دارند،
به ترتیب
آلکادی اُل،
آلکاتری اُل
و ... نامیده می شوند.
حضور گروههای 
،
تعداد
هیدروژنهای
ترکیب را
تغییر نمی دهد
و فقط باندازه
تعداد
گروههای به
تعداد
اکسیژنهای
ترکیب اضافه
می شود.
بنابراین
فرمول عمومی
الکلها با 
گروه
بصورت
است.
برای الکلها
با یک گروه یا الکلهای
تک عاملی فرمول
عمومی بصورت 
خواهد بود و
بصورت 
نیز
می توانند
نمایش داده
شوند که 
بیانگر
بخش
هیدروکربنی
الکل است. ساختار
و نام چند
الکل در ادامه
آورده شده است:
|
|
|
|
|
گلیسرول یا گلیسرین یا
پروپان |
اتیلن
گلیکول یا
اتان |
اتیل الکل یا اتانول |
ایزومری الکلها
ایزومری
ساختاری در
الکلها می تواند
هم از تغییر
اسکلت کربنی و
هم از تغییر موقعیت
گروه بر
روی یک اسکلت
کربنی مشخص
بوجود آید.
مثال:
ایزومرهای
ساختاری ممکن
برای الکلها بفرمول
را
رسم کنید.
حل:
*****
نامگذاری الکلها
الکلها
بصورت
آلکانول
نامگذاری می شوند.
در الکلها زنجیر
اصلی حتماَ
بایستی شامل
گروه باشد
و از جهتی
شماره گذاری
شود که به آن
شماره کمتری
برسد. مابقی
اصول
نامگذاری مشابه
دیگر ترکیبات
آلی مثل
آلکانهاست.
مثال:
ایزومرهای
ساختاری ممکن
برای الکلها بفرمول
را
رسم و
نامگذاری
کنید.
حل:
|
|
|
|
|
3-پنتانول |
2-پنتانول |
1-پنتانول |
|
|
|
|
|
3-متیل-2-بوتانول |
2-متیل-2-بوتانول |
2-متیل-1-بوتانول |
|
|
|
|
|
|
|
3-متیل-1-بوتانول |
*****
خواص فیزیکی الکلها
بعلت
حضور گروه الکلها
قطبی هستند و
می توانند
پیوند
هیدروژنی
تشکیل دهند.
از این رو در
مقایسه با
هیدروکربنهای
هم کربن دمای
ذوب و جوش
بسیار
بالاتری دارند.
حتی سبک ترین
الکل (متانول
یا 
)
در دمای اتاق
بصورت مایع
است. بعلت
قطبی بودن و
داشتن قابلیت
تشکیل پیوند
هیدروژنی
الکلها بسیار
بهتر از
آلکانها در آب
یا دیگر
حلالهای قطبی
حل می شوند. با
افزایش تعداد
گروههای
عاملی دمای
ذوب و جوش
الکلها و
قابلیت انحلال
آنها در آب
افزایش مییابد.
با بزرگتر شدن
بخش
هیدروکربنی
در الکلها
دمای ذوب و
جوش الکلها
افزایش می یابد،
اما قابلیت
انحلال آنها
در آب کاهش می یابد.
تمرین: دمای ذوب و جوش و قابلیت انحلال در آب را برای ترکیبات هر دسته با هم مقایسه نمائید.
الف) 
ب) 
*****
خواص شیمیایی الکلها
الکلها واکنشهای فراوانی می توانند انجام دهند که بررسی آنها از حوصله این بحث خارج است. از واکنشهای آنها می توان به واکنشهای جانشینی و حذفی اشاره کرد. بعنوان مثال داریم:
همانطور که مثال آخر نشان می دهد، الکلها در حضور حرارت و اسید می توانند آب از دست بدهند و آلکنها را تولید کنند.
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
**************************************************
سایت: www.youngchemist.com
مولف: محمد شاهی
نظرات، پیشنهادات و انتقادات: chemistry.shahi@gmail.com
**************************************************
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||