برخی خواص اتمی و تناوبی
بسیاری از خواص اتمها در جدول تناوبی روندهای تکراری و تناوبی نشان می دهد که در ادامه با برخی از آنها آشنا می شویم.
بار موثر هسته (Effective Nuclear Charge)
خارجی ترین الکترونهای یک اتم ( الکترونهای لایه والانس) مهمترین نقش را در تعیین خواص شیمیائی آن اتم و عنصر بازی می کنند. از این رو مقدار بار موثر هسته روی آنها نیز در تعیین و مقایسه خواص اتمها و عناصر حائز اهمیت است.
در یك دوره از جدول تناوبی از چپ به راست به تدریج یك پروتون به هسته و یك الكترون به آخرین لایه اضافه می شود. از آن جایی كه الكترون های یك لایه اثر پوششی ناقصی بر روی هم دارند، نتیجه ی خالص افزایش پروتون ها و الكترون ها در یك دوره افزایش بار مؤثر هسته برای كل الكترون ها من جمله خارجی ترین الکترونهاست.
در یک گروه از بالا به پایین از هر عنصر به عنصر پایینی تعداد پروتونها و تعداد الکترونها به یک مقدار افزایش می یابد، اما از آنجا که از بالا به پایین تعداد الکترونهای هم لایه با اثر پوششی ناقص یا تعداد الکترونهای واقع در یک لایه اصلی ماقبل با اثر پوششی نزدیک کامل اما غیرکامل افزایش می یابد، افزایش تعداد الکترونها بطور کامل افزایش تعداد پروتونها را جبران نمی کند و در یک گروه از بالا به پایین بار مؤثر هسته برای كل الكترون ها من جمله خارجی ترین الکترونها افزایش می یابد.
برای محاسبه بارموثر هسته روشهای گوناگونی مثل روش اسلیتر (Slater) و روش کلمانتی-ریموندی (Clementi-Raimondi) وجود دارد که معمولا در شیمی معدنی بحث و بررسی می شوند. جدول بعدی بار موثر هسته محاسبه شده بروش کلمانتی-ریموندی را برای خارجی ترین الکترون هر اتم که الکترون ns یا np است ( باستثنای پالایم که آرایش الکترونی آن بصورت [Kr]4d10 و خارجی ترین الکترون آن الکترون 4d است)، نشان می دهد.
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
**************************************************
سایت: www.youngchemist.com
مولف: محمد شاهی
نظرات، پیشنهادات و انتقادات: chemistry.shahi@gmail.com
**************************************************
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||